Τί φέρνει το Μνημόνιο 3 σε ΑΕΙ-ΤΕΙ

Τα τελευταία 5 χρόνια η ελληνική κοινωνία βρέθηκε αντιμέτωπη με τις μνημονιακές πολιτικές «διάσωσης της χώρας» και τα καταστροφικά τους αποτελέσματα. Τα δικαιώματα της νεολαίας σε εκπαίδευση και εργασία, μπήκαν και αυτά στο στόχαστρο. Ειδικότερα ο χώρος των πανεπιστημίων δέχτηκε απανωτά χτυπήματα. Η δραματική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης στο όνομα της αποπληρωμής του χρέους, το «κούρεμα» των αποθεματικών των  ιδρυμάτων με το PSI που οδήγησε στην απώλεια 200 εκατομμυρίων ευρώ, η προσπάθεια για την αντιδραστική μετάλλαξη του πανεπιστημίου με το ν.Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου και την προώθηση μέτρων όπως οι διαγραφές φοιτητών, συνέθεταν το τοπίο το Γενάρη, όταν αναδείχτηκε κυβέρνηση ο ΣΥΡΙΖΑ με προγραμματική πρόταση την κατάργηση των μνημονίων με ταυτόχρονη παραμονή στο ευρώ και την Ε.Ε.

Η ψήφιση του 3ου,«αριστερού», μνημονίου, που όχι μόνο διέψευσε αυτή την πρόταση δείχνοντας ότι δεν υπάρχει δυνατότητα άσκησης άλλης πολιτικής μέσα στα πλαίσια ευρώ/Ε.Ε, αλλά πρόδωσε και το μεγαλειώδες λαϊκό Όχι στο δημοψήφισμα του Ιούλη, φέρνει ένα νέο πακέτο μέτρων. Από την πλευρά της κυβέρνησης γίνεται μια μεγάλη προσπάθεια να παρουσιαστεί ως «ηπιότερο» και «κοινωνικά δικαιότερο» από τα προηγούμενα δυο, με «παράλληλο πρόγραμμα» και «ισοδύναμα μέτρα» που θα μετριάζουν τα αποτελέσματά του. Η πραγματικότητα της εφαρμογής του, όμως είναι πολύ διαφορετική και θα τη βιώσουμε και στο χώρο των ΑΕΙ-ΤΕΙ:

Οικονομικός στραγγαλισμός και εξαφάνιση των φοιτητικών παροχών

Με το νέο μνημόνιο δεν παραμένει απλώς, αλλά εντείνεται η υποχρηματοδότηση. Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την παιδεία, για το 2015, ανέρχονται στο 2,47% του ΑΕΠ, μειωμένες κατά 265 εκ.ευρώ σε σχέση με το 2014. Στο σχέδιο προϋπολογισμού του 2016 που κατέθεσε η κυβέρνηση στο Eurogroup προβλέπεται περαιτέρω μείωση της κρατικής επιχορήγησης κατά 20%. Από το 2009 η μείωση φτάνει στο 35,6%, ενώ με την εφαρμογή του «Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2015-2018» η συνολική μείωση θα φτάσει στο 42,2%, οδηγώντας τις δαπάνες για την παιδεία κάτω από το 2% του ΑΕΠ. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον «εξορθολογισμού» των δαπανών και του ασφυκτικού πλαισίου που ορίζει η κυβερνητική δέσμευση για δυσθεώρητα πρωτογενή πλεονάσματα στο Δημόσιο, τα ΑΕΙ-ΤΕΙ οδηγούνται σε καθεστώς μόνιμης υπολειτουργίας και διάλυσης. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του ΕΚΠΑ που παρουσίασε πέρυσι προϋπολογισμό 11,5 εκ.€, μειωμένο κατά 78% από το 2009, που μετά βίας επαρκεί για την κάλυψη μόνο των ανελαστικών λειτουργικών δαπανών του( ΔΕΗ, φύλαξη, καθαριότητα κλπ). Παράλληλα, η συνθήκη της υποχρηματοδότησης χρησιμοποιείται για να προβληθεί ως «λογικός» και «αναγκαίος» ο περιορισμός του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, είτε με την εισαγωγή διδάκτρων( όπως συμβαίνει ήδη σε πλήθος μεταπτυχιακών προγραμμάτων) είτε με ιδιωτική χρηματοδότηση. Το αποτέλεσμα αυτής της «αναγκαστικής» ιδιωτικοποίησης δια της υποχρηματοδότησης το γνωρίζουμε από το εξωτερικό. Λίγα ιδρύματα που θα λειτουργούν σχετικά κανονικά με τη βοήθεια «χορηγών» και η πλειοψηφία θα υπολειτουργούν ως super market παροχής υποβαθμισμένων πτυχίων.

Η λεηλασία των προϋπολογισμών θα έχει άμεσες και καταστροφικές συνέπειες στη φοιτητική μέριμνα. Ήδη τα προηγούμενα χρόνια οι δωρεάν παροχές σε σίτιση, στέγαση και συγγράμματα αντιμετωπίστηκαν σαν περιττές πολυτέλειες που έπρεπε να περικοπούν την ίδια στιγμή που η ολοένα και εντεινόμενη οικονομική δυσκολία των οικογενειών να καλύψουν το κόστος σπουδών των παιδιών τους, τις καθιστούσε πιο αναγκαίες από ποτέ. Τα δείγματα γραφής για το τι θα επακολουθήσει έχουν ήδη δοθεί με την κατάργηση της σίτισης στην Εστία του ΟΠΑ( πρώην ΑΣΟΕΕ) και τον αποκλεισμό περίπου 700 φοιτητών από τη δωρεάν σίτιση στο Πανεπιστήμιο Ρεθύμνου. Οδηγούμαστε με μαθηματική ακρίβεια σε ένα καθεστώς που όλο και περισσότεροι θα δυσκολεύονται να αντιμετωπίσουν αυτούς τους υλικούς όρους και θα οδηγούνται μέχρι και στην εγκατάλειψη των σπουδών τους. Η ταξική εκπαίδευση προηγούμενων δεκαετιών όπου ο φτωχός δε μπορούσε να σπουδάσει επιστρέφει μέσω της υποχρηματοδότησης!

Βέλτιστες πρακτικές ΟΟΣΑ και Ε.Ε

Στις μνημονιακές δεσμεύσεις της κυβέρνησης συγκαταλέγεται η προώθηση μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς- επομένως και στην εκπαίδευση- σύμφωνα με την «εργαλειοθήκη» του ΟΟΣΑ και τις «βέλτιστες πρακτικές» που ακολουθούνται στην Ε.Ε. Όσο καλές και αν ακούγονται όμως, έννοιες όπως οι «βέλτιστες πρακτικές», η πραγματικότητα που προωθούν μόνο καλή δεν είναι για το πανεπιστήμιο και τους φοιτητές. Διακηρυγμένος στόχος της Ε.Ε και του ΟΟΣΑ είναι η διαμόρφωση ενός πανεπιστημίου «ανταγωνιστικού». Μόνο που η προωθούμενη «ανταγωνιστικότητα», οδηγεί σε ένα πανεπιστήμιο που θα λειτουργεί με τη λογική και τους όρους της αγοράς. Που δεν θα παρέχει γενική γνώση που θα πιστοποιείται από ένα ενιαίο πτυχίο, αλλά κατάρτιση και εξειδίκευση, με τον καθένα να γίνεται κυνηγός πιστωτικών μονάδων, σεμιναρίων και πιστοποιητικών  που θα συγκροτούν τον φάκελο προσόντων του, με βάση τον οποίο θα παλεύει ατομικά για το εργασιακό του μέλλον. Που η χρηματοδότησή του θα προκύπτει μετά από αξιολόγηση, με μοναδικό της κριτήριο τη σύνδεση του πανεπιστημίου με τις επιταγές της αγοράς εργασίας. Αυτό το πανεπιστήμιο λοιπόν, θέλουν να οικοδομήσουν σύμφωνα με τις «βέλτιστες πρακτικές».

Επαναφορά του ν.Διαμαντοπούλου

Μια από τις προγραμματικές δεσμεύσεις του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν η κατάργηση του ν.Διαμαντοπούλου, που προέβλεπε μια σειρά αντιδραστικών αλλαγών που περιελάμβαναν τη διάσπαση του πτυχίου και την ύπαρξη δύο κύκλων σπουδών, τις διαγραφές φοιτητών, τη συγκρότηση Συμβουλίων Ιδρύματος, αποτελούμενα κυρίως από εξω- πανεπιστημιακούς, με υπερεξουσίες σε σχέση με τη λειτουργία του πανεπιστημίου ( έλεγχος και έγκριση προϋπολογισμού, επιλογή υποψηφίων για τα όργανα διοίκησης ) που θα επεδίωκαν τη σύνδεσή του με την αγορά και την αναζήτηση ιδιωτικής χρηματοδότησης. Το νομοσχέδιο Μπαλτά που παρουσιάστηκε την άνοιξη, καταργούσε τις διαγραφές φοιτητών και τα Συμβούλια Ιδρύματος χωρίς να καταργεί συνολικά το ν.Διαμαντοπούλου. Το συγκεκριμένο νομοσχέδιο δεν πήγε ποτέ προς ψήφιση στη Βουλή, με εξαίρεση το σκέλος που αφορούσε τις διαγραφές, και τώρα αποσύρεται στο όνομα του διαλόγου που πρέπει να ανοίξει για την παιδεία. Η πραγματικότητα είναι ότι επανέρχεται πανηγυρικά ο ν.Διαμαντοπούλου μέσω της διατήρησης των βασικών εργαλείων για την προώθηση του νεοφιλελευθερισμού και της αντιδραστικής μετάλλαξης του πανεπιστημίου, των Συμβουλίων Ιδρύματος.

Με αγώνες να αντισταθούμε και να διεκδικήσουμε

Από τα παραπάνω προκύπτει ότι το νέο μνημόνιο Τσίπρα είτε διατηρεί τις πολιτικές που διαλύουν το δημόσιο-δωρεάν χαρακτήρα του πανεπιστημίου είτε φέρνει και νέα μέτρα στην ίδια ακριβώς κατεύθυνση. Καμία ελάφρυνση δεν μπορεί να προκύψει με «παράλληλο πρόγραμμα», όταν η ίδια η κυβέρνηση έχει εκχωρήσει στους δανειστές το δικαίωμα δανειστές να αυξάνουν ή να τροποποιούν τα εφαρμοζόμενα μέτρα ανά τρίμηνο, αν εκτιμούν ότι απέχουν από την επιθυμητή επιτευχθείσα πρόοδο. Μοναδικός τρόπος για να αμφισβητηθούν είναι μέσω των δικών μας αντιστάσεων, διεκδικήσεων και αγώνων. Κόντρα στη «δηλητηριώδη» αντίληψη που προωθείται, πρώτα και κύρια από το ΣΥΡΙΖΑ για να δικαιολογήσει τη μετάλλαξή του σε μνημονιακό κόμμα, ότι οι ασκούμενες πολιτικές είναι μονόδρομος, ότι τα πράγματα δεν μπορούν να πάνε αλλιώς. Η νεολαία δεν μπορεί να υποταχθεί σε μια συνθήκη χαμηλών προσδοκιών και στην τοποθέτηση των αναγκών και των δικαιωμάτων της σαν θυσία για χάρη του χρέους, του ευρώ και της Ε.Ε. Το φοιτητικό κίνημα με μικρούς και μεγάλους αγώνες πρέπει και μπορεί να αντισταθεί στη διάλυση του πανεπιστημίου και στην εξαφάνιση των φοιτητικών παροχών μέσω της υποχρηματοδότησης, διεκδικώντας την αύξηση των κρατικών δαπανών, και να μπλοκάρει τη  νεοφιλελεύθερη μετάλλαξη του πανεπιστημίου.

•             Να ξεσηκωθούμε. Να μη μένουμε απαθείς.

•             Εστίες αντίστασης στο χτύπημα της δωρεάν δημόσιας εκπαίδευσης. Ούτε ένα ευρώ από την τσέπη του φοιτητή.

•             ΓΣ σε όλες τις σχολές. Πανεκπαιδευτική κινητοποίηση στο κέντρο της Αθήνας και στο  Υπουργείο Οικονομικών ενάντια στο 3ο μνημόνιο Τσίπρα!